กลอย หลาย ๆ คนคงไม่รู้จักว่ามันคืออะไร เราเองก็เพิ่งรู้จักตอนไปบ้านคุณยาย คุณยายปลูกไว้ที่สวนหลังบ้าน กว่าจะได้มันมาปรุงอาหารก็ต้องรอกว่า 2 ปี และวันนี้ก็ถึงเวลาที่จะขุดเจ้ากลอยมาทำเป็นอาหารกันแล้วค่ะ ก่อนอื่น เรามาทำความรู้จัก “กลอย” กันก่อนค่ะ กลอยก็คือ พืชล้มลุกชนิดหนึ่ง ลำต้นของมันเป็นเถาเลื้อยพันต้นไม้ชนิดอื่น ๆ เถาอ่อนจะมีสีเขียว แต่ถ้าเถาแก่ ๆ จะมีสีน้ำตาล รอบเถาจะมีหนามเล็ก ๆ และมีขนสีขาว ๆ อยู่ตามลำต้น เมื่อมันเจริญเติบโตเต็มที่จะมีหัวอยู่ใต้ดิน ซึ่งมีลักษณะค่อนข้างกลม และมีรากอยู่รอบ ๆ ค่ะ กลอย 1 ต้น จะมีหัวกลอยประมาณ 3-4 หัว หัวกลอยจะมีผิวด้านนอกเป็นสีน้ำตาล เนื้อด้านในจะมีสีขาวนวล ซึ่งเจ้าสารพิษจะอยู่ในส่วนของหัวนี้ค่ะ เป็นสารพิษที่มีชื่อว่า ไดออสคอรีน (Dioscorine) และ ไดออสจีนีน (Diosgenine) สารพิษชนิดนี้หากใครได้รับเข้าสู่ร่างกายแล้ว จะส่งผลให้เกิดอาการใจสั่น วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน เหงื่อออกตามร่างกาย เนื้อตัวเย็น ตาพร่ามัว และชีพจรเต้นเบาค่ะ ถึงแม้ว่าเจ้าพืชชนิดนี้จะมีพิษร้ายแค่ไหน แต่ภูมิปัญญาของชาวบ้าน ก็ได้คิดวิธีกำจัดสารพิษต่าง ๆ ในกลอยก่อนจะนำมาปรุงเป็นอาหาร ซึ่งมีขึ้นตอนดังนี้ค่ะ 1. เริ่มจากปอกเปลือกหัวกลอยให้สะอาด ฝานเป็นชิ้นเล็ก ๆ บาง ๆ ประมาณ 1 เซนติเมตรค่ะ 2. นำหัวกลอยที่หั่นแล้วใส่ภาชนะสลับกับการโรยเกลือให้ทั่วเป็นชั้น ๆ จากนั้นทิ้งไว้ 1 คืนในการหมักค่ะ 3. เมื่อหมัก 1 คืนแล้ว นำมาล้างด้วยน้ำสะอาด แล้วถ่ายน้ำทิ้งหลาย ๆ ครั้ง หรือแช่ในน้ำไหลก็ได้ค่ะ เพื่อให้น้ำชำระล้างสารพิษออกให้หมด 4. นำชิ้นกลอยที่ล้างแล้วมาวางบนผ้าดิบหรือผ้าขาวบาง และนำของหนัก ๆ ทับไว้นะคะ เพื่อให้น้ำที่มีสารพิษออกมา 5. นำชิ้นกลอยเทกลับไปในภาชนะเช่นเดิม แล้วล้างให้สะอาด นำมาวงบนผ้าดิบหรือผ้าขาวบาง และนำของหนัก ๆ ทับอีกครั้ง และทำแบบนี้วนไปประมาณ 10 วันจึงจะปลอดภัยค่ะ เพียงเท่านี้เราก็จะได้กลอยมาปรุงเป็นอาหารแล้วค่ะ สามารถทำได้หลากหมายเมนูเลยนะคะ เช่น ข้าวเกรียบกลอย บัวลอยกลอย ข้าวเหนียวกลอยหน้าสังขยาค่ะ ภาพปกและภาพประกอบทั้งหมดโดยผู้เขียน
