ผักแขยง หอมตามธรรมชาติ ทานสดได้ ใส่แกงอร่อย | บทความโดย Pchalisa ผักแขยง พืชสมุนไพรพื้นบ้านที่หอมฉุน ไม่เพียงแต่เป็นส่วนผสมสำคัญในอาหารพื้นบ้านไทยหลายเมนูเท่านั้น แต่ยังมีคุณค่าทางโภชนาการ ด้วยกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ทำให้ผักแขยงกลายเป็นเครื่องปรุงรสที่ขาดไม่ได้ในหลายครัวเรือนค่ะ ทั้งนำไปต้ม แกง หรือทานสดคู่กับน้ำพริก ลาบหรือส้มตำก็ได้ และผักแขยงมีอะไรมากกว่าที่เราคิดค่ะ โดยในบทความนี้เราจะมารู้เกี่ยวกับผักชนิดนี้กันแบบละเอียด ส่วนจะมีเนื้อหาอะไรน่าสนใจบ้างนั้น งั้นอ่านต่อกันเลยดีกว่าค่ะ ดังนี้ ลักษณะของผักแขยงเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็กค่ะ ที่มีลำต้นอ่อนนุ่มและมีขนปกคลุมเล็กน้อย มักพบขึ้นตามพื้นที่ชื้นแฉะ เช่น ริมน้ำ ริมคันนา หรือในนาข้าว ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ได้นั้น ส่วนใหญ่จะนำใบอ่อนและยอดอ่อนมาประกอบอาหาร ซึ่งลักษณะเด่นของผักแขยงที่จะช่วยให้เราจำได้ง่ายขึ้น มีดังนี้ค่ะ ลำต้น: ลำต้นกลม เรียวเล็ก มีสีเขียวอ่อน และมีขนปกคลุมเล็กน้อย ใบ: ใบมีขนาดเล็ก เรียงตรงข้ามกันเป็นคู่ๆ ลักษณะใบเรียวยาวคล้ายใบหอก ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อยเล็กน้อย ใบมีสีเขียวสด ดอก: ดอกออกเป็นช่อเล็กๆ สีม่วงอ่อน หรือสีชมพูอ่อน ดอกมีขนาดเล็ก รูปร่างคล้ายท่อยาว ราก: รากของผักแขยงเป็นระบบรากฝอย แผ่กระจายไม่ลึก ผักแขยงเป็นพืชที่พบได้ทั่วไปในธรรมชาติค่ะ โดยเฉพาะในพื้นที่ชุ่มน้ำหรือบริเวณนาข้าว ซึ่งเหตุผลที่ผักแขยงมักเกิดขึ้นเองได้ในธรรมชาติมีหลายปัจจัย ดังนี้ค่ะ การขยายพันธุ์ที่ง่าย: ผักแขยงสามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งโดยการเพาะเมล็ดและการปักชำ เมื่อเมล็ดร่วงหล่นลงดินในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น มีความชื้นเพียงพอ อุณหภูมิเหมาะสม เมล็ดก็จะงอกและเจริญเติบโตเป็นต้นใหม่ได้ง่าย นอกจากนี้ ลำต้นของผักแขยงที่หักลงไปในดินก็สามารถแตกหน่อและเติบโตเป็นต้นใหม่ได้เช่นกันค่ะ ความสามารถในการปรับตัว: ผักแขยงเป็นพืชที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่หลากหลายได้ดี สามารถทนต่อสภาพอากาศที่ร้อนชื้นได้ดี และสามารถเจริญเติบโตได้ในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ การแพร่กระจายโดยธรรมชาติ: เมล็ดของผักแขยงสามารถแพร่กระจายไปได้ไกลโดยน้ำ หรือโดยสัตว์ เช่น นก หรือแมลง ทำให้ผักแขยงสามารถแพร่พันธุ์และกระจายไปยังพื้นที่ใหม่ๆ ได้อย่างรวดเร็วค่ะ เป็นวัชพืชในนาข้าว: ผักแขยงมักถูกจัดเป็นวัชพืชในนาข้าว เนื่องจากสามารถเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็วและแย่งสารอาหารจากข้าว ทำให้ผลผลิตข้าวลดลง ดังนั้นเมื่อมีการปลูกข้าว ผักแขยงก็มักจะเกิดขึ้นตามมาได้เสมอค่ะ แต่คุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า? เรายังสามารถปลูกผักแขยงในกระถางที่บ้านได้ และเหตุผลที่ว่าทำไมถึงปลูกผักแขยงในกระถางได้? นั่นเป็นเพราะผักแขยงเป็นพืชที่ปรับตัวเก่งและเติบโตได้ดีในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย ทำให้สามารถปลูกในกระถางได้อย่างไม่ยากเย็นเลยค่ะ เหตุผลหลักๆ ที่ทำให้เราสามารถปลูกผักแขยงในกระถางได้ก็คือ รากไม่ลึก: ผักแขยงมีระบบรากที่ค่อนข้างตื้น ไม่ต้องการพื้นที่ในการแผ่กระจายรากมาก ทำให้สามารถปลูกในกระถางที่มีขนาดไม่ใหญ่มากได้ เติบโตเร็ว: ผักแขยงเป็นพืชที่เติบโตเร็ว สามารถให้ผลผลิตได้ภายในระยะเวลาอันสั้น ทนทาน: ผักแขยงสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้ดี ไม่ว่าจะเป็นอากาศร้อนหรือหนาว ไม่ต้องการการดูแลมาก: การปลูกผักแขยงในกระถางไม่ต้องใช้ความรู้หรือทักษะพิเศษมากนักค่ะ เพียงแค่รดน้ำและใส่ปุ๋ยเป็นประจำก็สามารถปลูกได้แล้ว ซึ่งข้อดีของการปลูกผักแขยงในกระถางที่บ้านก็มีหลลายข้อเหมือนกันค่ะ ได้แก่ ประหยัดพื้นที่: เหมาะสำหรับผู้ที่มีพื้นที่จำกัด เช่น บ้านที่มีพื้นที่น้อย หรือคอนโดมิเนียม สะดวกในการดูแล: สามารถย้ายกระถางไปไว้ในที่ที่มีแสงแดดส่องถึงได้ตามต้องการ ได้ผักสดๆ กินเอง: สามารถเก็บเกี่ยวผักแขยงมาประกอบอาหารได้ตลอดเวลา ตกแต่งบ้าน: กระถางผักแขยงสามารถเป็นส่วนหนึ่งของการตกแต่งบ้านให้ดูสดใส โดยรสชาติของผักแขยงนั้นค่อนข้างเป็นเอกลักษณ์ค่ะ ผักแขยงจะมีรสชาติที่ขมเล็กน้อย และมีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัว ซึ่งหลายคนอาจจะรู้สึกว่ากลิ่นแรงไปบ้าง แต่สำหรับคนที่ชอบรสชาติแบบนี้แล้ว จะรู้สึกว่าผักแขยงช่วยเพิ่มรสชาติให้อาหารได้อย่างน่าสนใจเลยค่ะ และคุณผู้อ่านรู้ไหมคะว่า? รสชาติขมเล็กน้อยของผักแขยงนี้เอง ที่ทำให้หลายคนนำไปประกอบอาหารประเภทแกงต่างๆ เช่น แกงหน่อไม้ แกงอ่อม เพราะรสขมของผักแขยงจะช่วยตัดเลี่ยนของน้ำแกง และให้รสชาติที่กลมกล่อมมากยิ่งขึ้นค่ะ นอกจากรสขมแล้ว ผักแขยงยังมีรสเผ็ดร้อนเล็กน้อยค่ะ และจากที่ได้พูดไปแล้วว่า กลิ่นหอมของผักแขยงนั้นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวค่ะ ที่หลายคนอาจจะรู้สึกว่ากลิ่นของผักแขยงนั้นหอมฉุนหรือหอมแรงเล็กน้อย ซึ่งกลิ่นนี้จะชัดเจนมากขึ้นเมื่อนำผักแขยงมาขยี้หรือหั่นค่ะ และลักษณะของความหอมกลิ่นผักแขยงเป็นแบบนี้ค่ะ หอมฉุน: กลิ่นของผักแขยงจะออกแนวฉุนๆ เหมือนกลิ่นสมุนไพรบางชนิด หอมสดชื่น: แม้จะหอมฉุน แต่ก็มีกลิ่นหอมสดชื่นปนอยู่ด้วย ทำให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า คล้ายกลิ่นน้ำมันสน: บางคนอาจรู้สึกว่ากลิ่นของผักแขยงคล้ายกับกลิ่นน้ำมันสนเล็กน้อย และสิ่งที่ทำให้ผักแขยงมีกลิ่นหอมเกิดจากน้ำมันหอมระเหยที่มีอยู่ในตัวผักค่ะ ซึ่งน้ำมันหอมระเหยนี้เองที่ให้กลิ่นหอมเฉพาะตัว ซึ่งการนำกลิ่นของผักแขยงไปใช้ประโยชน์จึงเกิดขึ้นตามมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งใช้ในการประกอบอาหาร เพราะกลิ่นหอมของผักแขยงช่วยเพิ่มรสชาติและกลิ่นหอมให้อาหารหลายชนิด เช่น แกง แกงอ่อม เป็นต้น จบแล้วค่ะกับผักหอมๆ ที่เรียกว่า ผักแขยง ที่เป็นผักพื้นบ้านหาได้ตามตลาด ในราคาย่อมเยาว์นะคะ ที่ทำได้หลายเมนูมาก โดยหลักๆ จะใส่ไปเพื่อเพิ่มความหอมให้กับอาหาร จนทำให้หลายคนอยากซดแกงร้อนๆ ขึ้นมาในทันทีทันใดค่ะ สำหรับผู้เขียนนั้นใช้ประโยชน์ผักแขยงทั้งแบบทานสดและใส่แกงค่ะ และในอดีตเคยตากแห้งผักแขยงเอาไว้ จากนั้นตอนฤดูกาลที่ไม่มีผักนิดนี้เราสามารถนำมาขยี้ใส่แกงได้ค่ะ ยังให้ความหอมเหมือนเดิมค่ะ แต่สีสันจะไม่ได้เหมือนแบบสด ผักแขยงทานสดกับส้มตำ กับน้ำพริกเข้ากันได้ดีค่ะ ยังไงนั้นหากคุณผู้อ่านสนใจทานผักหอมชนิดนี้ ก็ลองแวะไปตลาดดูค่ะ และผู้เขียนหวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับคุณผู้อ่านไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง หากชอบบทความแบบนี้อีก ก็อย่าลืมกดติดตามหรือกดบุ๊กมาร์กหน้าโปรไฟล์ไว้นะคะ เพราะจะได้ไม่พลาดบทความใหม่ๆ ที่จะได้นำมาเผยแพร่ในเร็วๆ นี้ค่ะ เครดิตภาพประกอบบทความ ภาพหน้าปกและภาพประกอบเนื้อหาโดยผู้เขียน ออกแบบภาพหน้าปกใน Canva เกี่ยวกับผู้เขียน ภัคฒ์ชาลิสา จำปามูล จบการศึกษา : พยาบาลศาสตรบัณฑิต (B.N.S.) จากวิทยาลัยพยาบาลศรีมหาสารคาม กระทรวงสาธารณสุข และสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (อนามัยสิ่งแวดล้อม); M.P.H. (Environmental Health) จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีความสนใจและประสบการณ์เกี่ยวกับ : สุขภาพ จิตวิทยาเชิงบวก การจัดการน้ำเสียและสิ่งปฏิกูล บทความอื่นที่น่าสนใจโดย Pchalisa https://news.trueid.net/detail/r3RrRrWzOOa3 https://food.trueid.net/detail/QBvQLRJ86JkO https://food.trueid.net/detail/V4WrmnyAaork เปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !