แมงมัน เป็นมดชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่เป็นมดราชินี สามารถนำมาเป็นอาหารได้ แต่แมงมันจะทำรังอยู่ใต้ดินใกล้กับจอมปลวกเพื่อดักจับปลวกมากินได้ง่าย ชอบอาศัยอยู่ในดินเหนียวกับดินร่วนเหนียว ซึ่งจะแตกต่างจากมดแดงที่จะอาศัยอยู่บนต้นไม้ บ้านของผู้เขียนอยู่ในตัวเมือง การจะหารังแมงมันนั้นยากมากค่ะ ส่วนใหญ่เราจะเจอแมงมันบริเวณป่าหรือสวน ก่อนหน้านี้ผู้เขียนไม่เคยรู้จักแมงมันมาก่อน ( ผู้เขียนไม่ใช่คนเหนือโดยกำเนิดนะคะ ) ครั้งแรกที่ผู้เขียนรู้จักแมงมันเป็นช่วงปิดเทอม ผู้เขียนไปเที่ยวบ้านเพื่อนซึ่งเป็นสวนลำไยที่อำเภอฝาง จึงมีโอกาสได้จับแมงมันครั้งแรกค่ะ การเก็บแมงมันจะเก็บหลังจากฝนตกหนักประมาณ 2 วัน การหาแมงมันเราจะมองหาจอมปลวกหรือเนินดิน แล้วลองขุดดินลึกประมาณ 1 เมตร ถ้าเราขุดดินเป็นก้อน ๆ ออกมาแล้วเห็นว่าดินเป็นรูเล็ก ๆ หรือดินมีลักษณะเป็นฝุ่นฝอย หรือมีตัวแมงมันออกมาแสดงว่าน่าจะเจอรังของแมงมัน แต่การหาแมงมันได้นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายนะคะ บางทีหาจนเหนื่อยก็ไม่เจอค่ะ ส่วนการจับแมงมันก็ต้องใช้ความระมัดระวัง เพราะอาจจะถูกกัดได้ค่ะ แมงมันถือเป็นเมนูยอดฮิตที่หาทานยาก ปีหนึ่งมีแค่ครั้งเดียวทำให้มีราคาสูง ผู้เขียนเคยเก็บแมงมันได้ประมาณครึ่งขวดน้ำดื่ม และขายแมงมันได้เงินเกือบ 300 บาท ปัจจุบันแมงมันราคาแพงมากค่ะ ประมาณกิโลกรัมละ 2,000 บาท การทานแมงมันจะทานเฉพาะตัวเมียเท่านั้นนะคะ แมงมันตัวเมีย หรือแมงมันแม่ ตัวใหญ่ มีสีแดงคล้ำ ส่วนตัวผู้จะเรียกว่า "แมงมันปู๊" หรือ "แมงมันคา" จะไม่นิยมทานเพราะมีรสขมค่ะ นี่ คือ แมงมันตัวเมีย ท้องจะเต่งตึง ตัวอวบอ้วน ลักษณะคล้ายกับ "แม่เป้งมดแดง" แต่แมงมันสีจะแดงและตัวใหญ่กว่า ส่วนใหญ่จะนำแมงมันไปคั่วใส่เกลือ หรือทอดในน้ำมันจนกรอบ จะทานเล่น ๆ เป็นของขบเคี้ยวหรือจิ้มกับข้าวเหนียวก็อร่อย ส่วนรสชาติของแมงมัน เมื่อทานเข้าไปก็จะรู้สึกกรอบ มัน ทานแล้วเพลินดีค่ะ นอกจากนี้ยังได้รับประโยชน์จากโปรตีนและไขมันด้วยค่ะ แมงมันเป็นอาหารที่ผลิตและได้จากธรรมชาติ หาทานยากและมีราคาสูง แต่ไม่ว่าราคาสูงแค่ไหนก็ยังเป็นที่ต้องการเพราะปีหนึ่งมีแค่ครั้งเดียว แมงมันจึงจัดเป็นเมนูเด็ดของอาหารเหนือที่น่าลิ้มลอง ใครได้ทานล้วนติดใจ เครดิตภาพ : ภาพถ่ายโดยผู้เขียน