ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่ใคร ๆ ก็ต้องลอง เป็นขนมที่ทำด้วยข้าวเหนียวกับกล้วยเป็นวัตถุดิบหลัก ผ่านกระบวนการนึ่งให้สุก เป็นขนมที่เป็นมากกว่าขนมที่ช่วยเชื่อมสัมพันธไมตรีอันดีระหว่างคนในชุมชน เป็นขนมที่สามารถสร้างรายได้ให้ครอบครัวได้ ช่วยให้อิ่มท้องและอิ่มใจได้ดีเลยทีเดียว ภาพโดย : ผู้แต่ง ข้าวต้มมัด หรือ ข้าวต้มโค่นในแถบอีสาน มีลักษณะห่อด้วยใบตองมัดด้วยตอกใน 1 มัดหรือ 1 โค่น มีข้าวต้มที่ห่อด้วยใบตองมัดรวมกัน อยู่ 2 กลีบ หรือ 1 คู่ วัตถุดิบที่นำมาทำสามารถหาได้ทั่วไปตามท้องตลาด หรือตามชุมชน เช่น กล้วย มะพร้าว ถั่วลิสง ถั่วดำ ถัวแดง ใบตอง ข้าวเหนียว เป็นต้น เป็นขนมที่ทำได้ง่ายมาก เก็บรักษาได้เป็นเวลานาน สามารถนำเข้าตู้เย็นและนำมาอุ่นใหม่ได้ หากใครสนใจก็ทำได้เลย วิธีการทำ นำใบตองมาตากแดด จากนั้นตัดใบตองเป็นทรงกลมรีตามขนาดที่ต้องการ แช่ข้าวเหนียวประมาณ 30 นาที (ข้าวสารข้าวเหนียว) หั่นกล้วยตามแนวยาวจะได้กล้วย 2 ชิ้น (กล้วยเป็นกล้วยที่สุก) นำข้าวเหนียวมาปรุงด้วยน้ำตาล กะทิ และเกลือ (กะทิจะผสมหรือไม่ผสมลงไปก็ได้) หากต้องการใส่มะพร้าวหรือวัตถุดิบอื่น ๆ ก็สามารถนำมาใส่ได้ จากนั้นคนให้เข้ากัน นำมาห่อใบตอง โดยใน 1 ห่อ ประกอบด้วยกล้วย 1 ชิ้น และข้าวเหนียวที่ผสมไว้ แล้วมัดตอก นำไปใส่ซึ่งและนึ่งประมาณ 1 – 2 ชั่วโมง ภาพโดย : ผู้แต่ง ในชุมชนแถบภาคอีสานจะใช้ข้าวต้มมัดเป็นอาหารสำหรับต้อนรับและฝากให้กับแขกที่มาเยือนช่วงเทศกาลต่าง ๆ ตามจารีตประเพณี 12 เดือน เช่น งานบุญผะเหวด งานบุญบั้งไฟ เป็นต้น หรือในงานสำคัญ เช่น งานบวช งานแต่ง งานขึ้นบ้านใหม่ หรือกระทั่งงานศพ ใช้เป็นขนมใส่บาตรสำหรับพระภิกษุสงฆ์ ใช้เป็นขนมเลี้ยงวิญญาณบรรพบุรุษที่ล่วงลับไป นอกจากนี้ยังทำเป็นอาหารว่างไว้รับประทาน และทำขายตามท้องตลาด ภาพโดย : ผู้แต่ง ข้าวต้มมัดเป็นขนมที่เชื่อมสัมพันธ์มิตรไมตรีเป็นอย่างดีสำหรับชุมชนในภาคอีสาน เนื่องจากผู้คนมีน้ำใจที่ดีต่อกันและกัน ช่วยเหลือแบ่งปันซึ่งกันและกันในเรื่องของวัตถุดิบก็ดี ขนมที่สุกแล้วก็ดี ซึ่งแสดงออกถึงความรัก ความมีน้ำใจต่อกันและกันของคนในชุมชนเป็นอย่างดี ถือได้ว่านอกจากจะอิ่มกายแล้วยังอิ่มใจด้วย ภาพหน้าปกโดย : ผู้แต่ง ผู้แต่ง : นายสีกรม