เรื่องและภาพ : ชานาพิ้ง ครั้งก่อนผู้เขียนได้มีโอกาสเดินทางไปที่ อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นชุมชนเชื้อสายไทใหญ่ ในประเทศไทย โดยอยู่ห่างจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอนประมาณ 70 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1.30 ชั่วโมง เมื่อไปถึงชุมชนเองก็ได้มีการนำเสนอขนมประจำพื้นที่ ที่หากินได้เฉพาะในขุนยวมเท่านั้น นั่นก็คือ ข้าวแต๋นงาตัด ข้าวแต๋นงาตัด เป็นชื่อขนมที่ชาวไทใหญ่ ในอำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน ใช้เรียกขนมที่คล้ายกับ “กระยาสารท” ที่เราคุ้นเคยกันนั่นเอง โดยเป็นขนมที่นิยมทำกันในเทศกาลปีใหม่เมือง (สงกรานต์) งานปอยลูกแก้ว (บวชลูกแก้ว) และงานปอยหลวง ลักษณะของข้าวแต๋นงาตัด แม้ว่าชื่อจะเป็น “ข้าวแต๋น” แต่ลักษณะไม่มีความคล้ายคลึงกับข้าวแต๋นที่เราคุ้นชินเลยแม้แต่น้อย ในความจริงผู้เขียนคิดว่าควรจะเรียกว่า กระยาสารท อาจจะพอนึกภาพออกมากกว่า แต่ก็พออนุมานได้ว่า เพราะวิธีทำคือ การนำข้าวเม่ามาคั่ว ผสมกับงา แล้วตัดเป็นชิ้น จึงเรียกชื่ออาหารตามวิธีการทำ ส่วนผสม ข้าวเม่า 500 กรัม ถั่ว 350 กรัม งามน 200 กรัม กะทิ 200 กรัม น้ำอ้อย 300 กรัม วิธีการทำ 1. นำถั่วลิสง (เอาเปลือกออก) งามน ข้าวเม่า มาคั่วให้สุกพอประมาณ แล้วพักไว้ 2. ตั้งกระทะ นำกะทิมาเคี่ยวกับน้ำตาลอ้อย จนน้ำตาลอ้อยละลาย จากนั้นเคี่ยวโดยหมั่นคนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันการไหม้ติดก้นกระทะ เคี่ยวไปจนกว่าส่วนผสมทั้งหมดเข้ากันจนเป็นเนื้อเดียว หรือเหนียวข้น 3. ใส่ถั่วลิสง ข้าวเม่า งามนที่คั่วเตรียมไว้ลงไป และเคี่ยวต่อด้วยไฟอ่อน จนส่วนผสมเซตตัว 4. ตัดใส่ถาดที่เหลี่ยมกดให้แน่น ทิ้งไว้ให้พออุ่น จากนั้นใช้มีดตัดเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมพอคำ เพียงเท่านี้ก็จะได้ ข้าวแต๋นงาตัด สูตรของชาวไทใหญ่ อำเภอขุนยวม กรอบนุ่ม หอมกลิ่นน้ำอ้อย อร่อย รสชาติไม่หวานแหลม มารับประทานแล้ว สามารถรับประทานได้ทั้งตอนยังร้อนๆ (ส่วนตัวผู้เขียนชอบกินตอนที่ยังร้อนมากกว่า เพราะกลิ่นของขนมยังหอมกระทะไหม้นิดๆ และเหนียวนุ่ม) หรือเก็บไว้กินภายหลังได้เกือบอาทิตย์ จริงอยู่ที่ ข้าวแต๋นงาตัด (หรือที่คุ้นว่า กระยาสาทร) สามารถหากินได้ที่ไหนก็ได้ แต่ผู้เขียนอยากจะกล่าวไว้ว่า อาหารทุกอย่างแม้จะใช้สูตรเดียวกัน อัตราส่วนผสมที่เท่ากัน แต่ทำออกมาแล้วรสชาตินั้นไม่สามารถเหมือนกันได้ 100% นั่นเป็นเพราะความต่างทั้งในเรื่องของที่มาของส่วนผสม (เอกลักษณ์เด่นของที่นี่ คือส่วนผสมไม่ว่าจะเป็น น้ำอ้อย กะทิ นั้นบางส่วนได้นำเข้ามาจากชายแดนพม่า ซึ่งเป็นพื้นที่ข้างเคียง เนื่องจากอยู่ใกล้กว่าการเข้าไปในตัวเมืองแม่ฮ่องสอน) ความพิถีพิถันและประณีตในการทำ สูตรอาหารของชาวไทใหญ่ ก็เป็นสูตรแบบไทใหญ่ ที่รับรองว่าหากินที่ไหนไม่ได้นอกจากที่นี้เท่านั้น ใครอยากจะมาลองสัมผัสข้าวแต๋นงาตัดแบบฉบับของชาวไทใหญ่ ก็สามารถเดินทางมาได้ที่ อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน ได้เลยค่ะ บอกเลยว่ามีที่นี่ที่เดียว ไปแค่ตัวเมืองแม่ฮ่องสอนก็หากินไม่ได้ !