หนึ่งในเอกลักษณ์ของภาคเหนือ นอกจากการ “อู้คำเมือง” แล้ว ก็คืออาหารที่มีลักษณะเฉพาะ ไม่เหมือนภูมิภาคอื่น ๆ สำหรับในเชียงใหม่เอง ก็มีร้านอาหารพื้นเมืองหลายร้าน มีรีวิวมากมาย ทั้งในตัวเมืองแนะนอกเมือง แต่อีกร้านหนึ่งที่อยากจะแนะนำ ที่นอกจากรสชาติอาหารที่ได้ความเป็น “พื้นเมือง” แล้ว บรรยากาศของร้านก็ตั้งอยู่ในพื้นที่ประวัติศาสตร์ด้วย นั่นก็คือ ร้าน “หลองข้าวลำ” เวียงกุมกาม อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ สำหรับเวียงกุมกาม เป็นนครโบราณใต้ภิภพ เป็นเมืองที่พญามังราย หลังจากยึดเมืองหริภุญไชยหรือลำพูนได้แล้ว ก็มาสร้างเมืองใหม่ เรียกว่าเวียงกุมกาม แต่เนื่องจากสภาพภูมิศาสตร์ของเมืองที่เป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำ เมื่อยามน้ำหลากน้ำมักจะท่วมเมืองเสมอ ทำให้พญามังรายย้ายไปสร้างเมืองใหม่ในปี พ.ศ. 1839 โดยปรึกษาหารือกับพญาร่วงจากสุโขทัย (พ่อขุนรามคำแหง) และพญางำเมืองจากพะยา บริเวณที่ราบลุ่มระหว่างเชิงดอยสุเทพกับแม่น้ำปิง นั่นคือ “นพบุรีศรีนครพิงพ์เชียงใหม่” ในปัจจุบัน ตั้งแต่นั้น เวียงกุมกามจึงถูกลดความสำคัญลง และกลายเป็นเมืองร้างในที่สุด สำหรับร้าน “หลองข้าวลำ” ก็ตั้งอยู่ในพื้นที่เมืองเก่าของเวียงกุมกาม ปัจจุบันคือหมู่บ้านช้างค้ำ ตำบลหนองผึ้ง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ การเดินทางจะเข้าตรอกซอกซอยนิดนึง หลังจากเยี่ยมชมโบราณสถานภายในเวียงกุมกามแล้ว มาทานข้าวเที่ยงด้วยอาหารพื้นเมืองที่ร้านนี้ ก็เป็นตัวเลือกที่น่าสนใจไม่น้อย ร้านร่มรื่น จัดแต่งแบบบ้านชาวบ้านล้านนา อยู่ติดกันกับโฮมสเตย์ “ยุ้งข้าวล้านนาโฮมสเตย์” ซึ่งคำว่า “หลองข้าว” หมายถึง “ยุ้งข้าว” ส่วน “ลำ” หมายถึง “อร่อย” ในภาษาล้านนานั่นเอง สำหรับเมนูอาหารนั้น ราคาไม่แพงเลย รสชาติดี “ได้เบ้า” หรือได้รสชาติแบบพื้นเมือง สำหรับเมนูที่แนะนำเมนูแรก คือ “ออร์เดิฟเมือง” หรืออาหารเรียกน้ำย่อยแบบพื้นเมือง ราคาเพียง 175 บาท ประกอบไปด้วยแคบหมู ไข่ต้ม ผักต้มต่าง ๆ ไส้อั่ว และที่สำคัญ “น้ำพริกหนุ่ม” รสชาติดีมาก อีกเมนูแนะนำ คือ “แกงผักหวาน” สามารถเลือกใส่ปลาแห้ง หรือ “ไข่มดส้ม” หรือไข่มดแดงก็ได้ ที่เรียกว่า “ผักหวาน” นี้ เพราะมีรสชาติหวาน “แกงฮังเล” ก็เป็นอีกอาหารพื้นเมืองที่ในอดีตหากินได้ยาก (แต่ปัจจุบันหาง่ายแล้ว) เพราะจะอร่อยหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับ “การคน” สมัยก่อนแกงฮังเลเป็นอาหารสำหรับเลี้ยงในงานประเพณีหรือกิจกรรมในชุมชน “การคนแกงฮังเล” จึงสะท้อนภาพความร่วมมือของผู้คนในชุมชนด้วย สำหรับที่ร้านหลองข้าวลำเอง แกงฮังเลได้รับการคนอย่างพอเหมาะ รสชาติกลมกล่อมมีกลิ่นเครื่องเทศระคน ยังมีอีกหลายเมนูที่สามารถลองชิมลองทานกันได้ ตลอดจนเที่ยวชมบรรยากาศในร้านที่รวบรวม “ยุ้งข้าว” แบบล้านนามาจัดแสดงไว้ “กินอาหารล้านนา ท่ามกลางบรรยากาศประวัติศาสตร์” ร้าน “หลองข้าวลำ” เวียงกุมกาม เป็นอีกร้านหนึ่งที่ต้องมาลองชิมครับ ตัวอย่างราคาอาหาร บางเมนูอาจมีการปรับเปลี่ยนตามฤดูกาล ออเดิร์ฟเมือง เลือกได้ระหว่างน้ำพริกหนุ่ม/น้ำพริกอ่อง/น้ำพริกปลาจี่/น้ำพริกเห็ด 175 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกหนุ่มและน้ำพริกอ่อง 210 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกหนุ่มและน้ำพริกปลาจี่ 210 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกหนุ่ม+ น้ำพริกเห็ด 210 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกอ่องและน้ำพริกปลาจี่ 210 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกอ่องและน้ำพริกเห็ด 210 บาท ออเดิร์ฟเมือง น้ำพริกปลาจี่และน้ำพริกเห็ด 210 บาท น้ำพริกเห็ดออรินจิ 65 บาท ตํามะเขือและไข่ต้ม 65 บาท แอ็บปลา 65 บาท แคบหมูไร้มัน 30 บาท จิ้นส้มหมก (แหนม) 35 บาท คั่วโฮ๊ะ 75 บาท แกงอ่อมหมู 75 บาท ส้าผักกาดน้อย 65 บาท จิ้นส้มผัดไข่ 65 บาท ผักเชียงดาผัดไข่ 65 บาท แกงหัวปลี 85 บาท แกงขนุนกระดูกอ่อน 85 บาท แกงผักเชียงดาใส่ปลาแห้ง 95 บาท แกงผักหวานใส่ปลาแห้ง 120 บาท แกงแคไก่เมือง 100 บาท คั่วแคไก่เมือง 100 บาท แกงแคปลาหลิม (ปลาช่อน) 100 บาท แกงตูนใส่ปลาหลิม (ปลาช่อน) 100 บาท น้ำพริกตาแดงและปลาบ้วงทอด 85 บาท ขนมจีนน้ำเงี้ยว 55 บาท ตํามะม่วง 65 บาท ข้าวซอยไก่/ข้าวซอยหมู/ข้าวซอยเนื้อ 65 บาท ภาพประกอบโดยผู้เขียนครับ