เม็ดเล็ดล่อ ... ผู้อ่านท่านใดไม่รู้จักบ้าง ที่ผู้เขียนต้องถามเช่นนี้เพราะว่า หลายท่านรู้จัก และมีอีกหลายท่านไม่เคยได้ยินชื่อนี้ แม้แต่ตัวผู้เขียนเองก็เพิ่งรู้จักว่าเรียกว่าเม็ดเล็ดล่อก็ตอนจะเขียนบทความนี่ละ จะรู้จักแต่ชื่อว่า เม็ดมะม่วงหิมพานต์ เท่านั้น พอร้อง อ๋อ กันแล้วใช่ไหมครับ จริง ๆ แล้วพื้นเพเดิมของผู้เขียนเป็นคนที่มีภูมิลำเนาอยู่ที่ภาคอีสาน จะเรียกชื่อเหมือนคนภาคกลาง คือ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ แล้วเม็ดเล็ดล่อ มายังไง เป็นชื่อเรียกของคนท้องถิ่นทางภาคใต้ มีชื่อเรียกได้อีกหลายชื่อ แล้วแต่ละจังหวัดจะเรียกกัน เช่น เม็ดหัวครก(นครศรีธรรมราชและพัทลุง), กาหยี(ตรังและภูเก็ต), กาหยู(ระนอง), นายอ(ยะลา), ม่วงยางหุย(นราธิวาส), เม็ดเล็ดล่อ(สุราษฎร์ธานี) หลายชื่อที่กล่าวมา ผู้เขียนสะดุดตาอยู่ชื่อเดียวคือ ชื่อสุดท้ายของชาวสุราษฎร์ธานี สำหรับคนภาคเหนือ จะเรียก ม่วงกาสอ, ม่วงชูหน่วย ชื่อเรียกเยอะมาก ภาพโดย ผู้เขียน ภาพได้รับอนุญาตจาก Facebook ร้านเมธีภูเก็ต ลักษณะโดยทั่วไปของต้นมะม่วงหิมพานต์ จะเป็นไม้ยืนต้น เมื่อแตกยอดจะนิยมเด็ดไปกินกับน้ำพริก รสชาติจะออกฝาด ๆ อมเปรี้ยวนิด ๆ เมื่อโตสักระยะจะเริ่มออกดอกและออกผลที่มีลักษณะคล้ายลูกแพร์ เรียกว่าผลเทียมเวลาที่ผลสุกสีจะออกแดง ๆ ส้ม ๆ บางท้องถิ่นก็เอาไปทำน้ำมะม่วงหิมพานต์ มีประโยชน์สูงมาก บางที่ก็เอาไปทำแกงทำกับข้าว ส่วนผลแท้จะมีเม็ดเดียวอยู่ปลายผลเทียม ลักษณะจะเป็นทรงคล้ายนวมนักมวย เปลือกนอกจะแข็ง เม็ดนี่ละที่เราจะเอาไปเผากัน ขั้นตอนและวิธีการเผาเม็ดมะม่วงหินพานต์ ภาพโดย ผู้เขียน 1.เตรียมนำเม็ดเล็ดล่อออกมาจากกระสอบปุ๋ย ซึ่งเก็บกันไว้เมื่อหลายอาทิตย์ก่อน จริง ๆ แล้ว สามารถเก็บไว้ได้นานเลยทีเดียว ภาพโดย ผู้เขียน 2.ต้องหาลานกว้าง ๆ สักนิด ในการหาที่ตั้งเตาถ่านเพื่อก่อไฟ อีกอย่าง ควันจะได้มีที่ไปไม่รบกวนใคร ๆ แถวนั้น การก่อไฟเตาถ่านแบบนี้เป็นการคั่วแบบโบราณ จะทำให้เม็ดเล็ดล่อของเรามีกลิ่นหอม ภาพโดย ผู้เขียน 3.ยกหม้อขึ้นตั้งบนเตา รอให้หม้อร้อนก่อนนะครับ แล้วค่อยใส่เม็ดเล็ดล่อดิบของเราลงไปคั่ว เนื่องจากเม็ดเล็ดล่อมีน้ำมันในตัว น้ำมันที่เปลือกอาจจะติดไฟทำให้ไฟลุกท่วมในหม้อ ไม่ต้องตกใจครับเป็นเรื่องปกติ ขอเพียงเราระวัง เรื่องไฟและความร้อนกันสักหน่อย สิ่งที่ต้องมีคือ ไม้สำหรับคนต้องเป็นไม้ยาวสักหน่อย จะได้ไม่ต้องยืนใกล้เตาเกินไป ภาพโดย ผู้เขียน 4.ต้องคอยคนเป็นระยะ ๆ เพื่อให้สุกทั่วถึงกัน กว่าจะได้กินเม็ดเล็ดล่ออร่อย ๆ ต้องใช้ความอดทนและต้องใจเย็นให้มาก ๆ จริง ๆ ครับ ที่เห็นแพ็คขายกันอยู่อย่าเพิ่งบ่นว่าแพงนะครับ เพราะกว่าจะมาเป็นเม็ดในถุงแพ็คขายได้ ก็ผ่านหลายขั้นตอนทีเดียว ภาพโดย ผู้เขียน 5.คั่วไม่เสร็จเราจะไม่หยุด คั่วกันจนมืดค่ำ คั่วจนได้ที่แล้ว ก็จัดการคว่ำหม้อครับ คว่ำลงที่พื้นดิน พื้นทรายนั่นละครับ แล้วใช้ไม้เขี่ยคลุกเคล้าเม็ดเล็ดล่อที่ยังมีไฟลุกไหม้กับดินเพื่อให้ไฟดับ ไม่เช่นนั้น มีหวังอดกินครับ เม็ดที่อยู่ข้างในจะไหม้หมด ทิ้งไว้ให้หายร้อน แต่ยังอุ่น ๆ นะครับ เก็บใส่ตะกร้าเพื่อนำไปทุบเอาเปลือกดำ ๆ ออก ขั้นตอนในการทุบเอาเม็ดเล็ดล่อออกมานี้จะมอมแมมติดมือเลยละ หากมีถุงมือก็ควรจะใส่กันก่อนครับ ส่วนเทคนิคในการทุบ คือ ทุบตอนที่เม็ดยังไม่เย็นมากนักจะทุบง่าย แกะออกง่าย ไม่ต้องทุบแรงมากนัก เดี๋ยวเม็ดข้างในจะแตกหัก ไม่สวย ความอดทนรอคอยครั้งนี้ให้ผลลัพท์ที่งดงาม สุดท้ายแล้วเราก็จะได้เม็ดเล็ดล่อที่มีสีสวย กลิ่มหอม ไว้กินกันแล้วครับ แม้จะไม่มากนัก ภาพโดย ผู้เขียน ปัจจุบัน ต้นเม็ดมะม่วงหิมพานต์ บางท้องถิ่นยังมีให้เห็นอยู่มาก แต่บางพื้นที่ก็หายไปเยอะ เม็ดที่ได้จากการเผาเราสามารถเอาไปแปรรูปเป็นอย่างอื่นได้หลายอย่าง เช่น อบเกลือ ทำน้ำพริก ได้หลายแบบ เลยละครับ ในจังหวัดภูเก็ตที่ผู้เขียนทำงานอยู่ จะมีผลิตภัณฑ์จากมะม่วงหิมพานต์อยู่ร้านหนึ่งชื่อ ร้านเมธี ภูเก็ต เป็นร้านที่ทำน้ำมะม่วงหิมพานต์เจ้าแรกในจังหวัดภูเก็ต และเป็นร้านขายผลิตภัณฑ์ของฝากที่มีชื่อเสียง ที่นักท่องเที่ยวต้องไม่พลาดในการหาของฝากติดไม้ติดมือไปด้วย สินค้าเด่น ๆ ของทางร้านก็จะมี น้ำมะม่วงหิมพานต์, กาหยีแก้ว, น้ำพริกกุ้งเสียบ, น้ำพริกกาหยี, แกงไตปลาแห้ง, แกงไตปลา, น้ำชุปคั่ว เป็นต้น ช่วงเดือนเมษายนนี้ผู้เขียนเห็นมีโปรโมชั่น 1 แถม 1 อยู่ รีบ ๆ กันนะครับ ภาพได้รับอนุญาตจาก Facebook ร้านเมธีภูเก็ต จากที่ผู้เขียนได้ สนทนากับ คุณอาภา วราภิวัฒนกุล General manager ร้านเมธี ภูเก็ต เพื่อขออนุญาต ใช้รูปภาพ และ ข้อมูลบางส่วนจาก Facebook ของทางร้าน ช่วงอยู่ในสถานการณ์ โควิด-19 นี้ ทางร้านมีช่องทางการสั่งสินค้าออนไลน์ ส่งตรงถึงบ้านด้วยครับ หรือต้องการสอบถามข้อมูลผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ของทางร้านเพิ่มเติม ได้ที่ Facebook : https://www.facebook.com/MetheeCashewNut/ Line : @m076219622 Tel : 076-219622 เมื่อสถานการณ์โควิดดีขึ้น ผู้เขียนจะขอไปรีวิวร้านกับทางพี่อาภาสักครั้ง อยากลองชิมน้ำมะม่วงหิมพานต์เหมือนว่ารสชาติเป็นอย่างไร เผื่อได้มารีวิวเป็นบทความให้เพื่อนได้อ่านกันอีกครั้งนะครับ แบบเต็ม ๆ จากเม็ดเล็ดล่อดิบ มาเผาเป็นเม็ดเล็ดล่อสุก มาถึงผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปต่างได้หลากหลายจริง ๆ แถมมีประโยชน์ต่อสุขภาพด้วย มีที่มีทางก็ปลูกกันไว้บ้างก็ได้นะครับ ยอดกินได้ เม็ดกินดี สำหรับบทความนี้ผู้เขียนขอไปหาเม็ดเล็ดล่อกินก่อนนะครับ ยิ่งเขียน ยิ่งเห็นรูปเม็ดเล็ดล่อคั่ว ยิ่งอยากกิน เวลากิน ยิ่งกิน ยิ่งมัน นะครับ ขอบอก