น้ำพริกเป็นหนึ่งในอาหารที่คนไทยนิยมกันมาแต่โบราณ ทุกภาคของไทยจะมีน้ำพริกที่มีรสชาติที่แตกต่างเป็นเอกลักษณ์ตามวิถีชีวิตของคนในภาคนั้น ๆ วันนี้ผู้เขียนขอนำเสนอน้ำพริกสูตรแซบของภาคอีสานค่ะ ซึ่งเสน่ห์ของน้ำพริกสูตรนี้คือการนำสมุนไพรในท้องถิ่นมาปรุงให้ได้รสชาติจัดจ้านและมีคุณประโยชน์ นั้นคือน้ำพริกสาวน้อยร้อยผัว ซึ่งเป็นผลงานการคิดค้นสูตรของนักเรียนโรงเรียนโดมประดิษฐ์วิทยา อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี น้ำพริกสาวน้อยร้อยผัว ชื่ออาจฟังดูแรงไปหน่อยแต่ไม่ต้องตกใจนะคะ เพราะชื่อนี้มาจากรากสามสิบซึ่งมีชื่อเรียกคือรากสาวร้อยผัวหรือ สามร้อยผัว สมุนไพรชนิดหนึ่งที่คนสมัยก่อนมักนำมาต้มกินหรือปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้งเพื่อช่วยบำรุงสตรีให้มีลูกง่าย สมุนไพรชนิดนี้มีอยู่ทั่วไปในตำบลโดมประดิษฐ์ อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี มีลักษณะต้นเป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง มีหนาม สามารถเลื้อยป่ายไปยังต้นไม้อื่นได้ ลำต้นเป็นสีขาวออกเขียวนิด ๆ ลักษณะรากคล้ายกระชาย สามารถนำยอดมาลวกรับประทานเป็นผักเคียงน้ำพริกได้ ปัจจุบันได้มีการนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารเสริมโดยสกัดเป็นแคปซูลเพื่อให้ง่ายต่อการรับประทาน และนี่คือรากสามสิบหรือรากสาวร้อยผัวที่เราจะนำมาปรุงเป็นนำพริกสมุนไพรค่ะ วัตถุดิบหลักที่นำมาปรุงเป็นน้ำพริกสาวน้อยร้อยผัวนั้นก็คือ - รากสามสิบ 60 กรัม - พริกชี้ฟ้าแห้ง 50 กรัม - ปลานิลตากแดด 20 กรัม (เปลี่ยนได้ตามชอบ) - หอมแดง กระเทียม ใบมะกรูด ข่า อย่างละ 50 กรัม - ตะไคร้ประมาณ 8 ช้อนโต๊ะ เครื่องปรุงรสมีน้ำตาลปี๊บ น้ำมะขามเปียก น้ำปลา เกลือ วิธีปรุงน้ำพริก - นำรากสามสิบ หอมแดง กระเทียม ข่า ตะไคร้ มาคั่วให้พอได้กลิ่น - โขลกทุกอย่างรวมกันให้ละเอียด - นำปลานิลตากแดดมาทอดให้เหลืองหอมแล้วค่อยโขลกรวมกันอีกที ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ น้ำมะขามเปียก น้ำปลา เกลือ - ได้รสชาติที่ต้องการแล้วจัดเสิร์ฟพร้อมเครื่องเคียงเช่น ผักสด ไข่เจียว แคบหมู ตามชอบ เคล็ดลับความอร่อย เลือกวัตถุดิบสดใหม่ และคั่วด้วยไฟถ่านโดยใช้ไฟอ่อน ๆ และควรใช้วิธีการโขลกด้วยมือไม่ใช้เครื่องปั่น เพราะอาจทำให้รสชาติของน้ำพริกเปลี่ยนไปได้ หากต้องการเพิ่มความหอมให้นำน้ำพริกสามารถนำมาผัดโดยใช้น้ำมันพืชอีกทีก็ได้ค่ะ ภาพปกและภาพประกอบโดย : ผู้เขียน