คนรุ่นหลัง ๆ คงจะไม่รู้จัก “ข้าวหมาก” กันใช่ไหมคะว่ามันคืออะไร เราเองก็เพิ่งรู้จักข้าวหมากตอนไปบ้านคุณยายค่ะ คุณยายเล่าว่า ข้าวหมาก คือ อาหารว่าง เป็นอาหารหมัก โดยการหมักข้าวเหนียวกับยีสต์และรา ในรูปของลูกแป้ง คุณยายยังบอกอีกว่า ข้าวหมากเป็นอาหารของไทยเราตั้งแต่โบราณแล้ว แต่กาลเวลาเคลื่อนผ่าน ทำให้ข้าวหมากซึ่งเป็นภูมิปัญญาของคนโบราณก็ถูกลบเลือนไปด้วย เพราะฉะนั้นวันนี้คุณยายจะมาแจกสูตรการทำ “ข้าวหมาก” ให้ได้ฝึกทำกันนะคะ ขั้นตอนการทำและส่วนผสม ส่วนผสมมีดังนี้ค่ะ 1. ข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม 2. ลูกแป้งข้าวหมาก 1 ลูก (ลูกแป้งข้าวหมากคุณยายสั่งออนไลน์มาค่ะ แค่สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาจีน หรือตามชุมชนเก่า) ลงมือทำกันเลยค่ะ 1. เริ่มจากการแช่ข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม โดยให้แช่ทิ้งไว้ข้ามคืน เป็นเวลา 1 คืน 2. รุ่งเช้าให้นำข้าวเหนียวที่แช่ไว้ ล้างน้ำสะอาด และนึ่งทิ้งไว้ 20 นาที 3. เมื่อข้าวเหนียวสุกให้ตักพักไว้ให้เย็น 4. นำข้าวเหนียวที่พักไว้ มาล้างด้วยน้ำสะอาด การล้างข้าวเหนียวที่สุกแล้ว ก็เพื่อให้ยางเหนียว ๆ ของข้าวเหนียวหายไปนั่นเองค่ะ แล้วนำไปพักให้สะเด็ดน้ำจนเหนียวแห้ง 5. นำลูกแป้งที่เตรียมไว้มาบดหรือตำให้ละเอียด จากนั้นคลุกเคล้ากับข้าวเหนียวให้เข้ากัน 6. นำเก็บใส่ภาชนะได้เลยค่ะ สำหรับในสมัยก่อนมักจะห่อด้วยใบตอง แต่คุณยายเลือกใส่แก้วพลาสติกซึ่งดูสะอาดกว่าค่ะ แล้วก็ปิดฝาทิ้งไว้ 2 คืน เป็นอันเสร็จค่ะ ข้าวหมากซึ่งมีน้ำเยิ้ม ๆ กลิ่นหอม รสชาติหอมหวานน่ารับประทาน หากนำไปแช่ในตู้เย็นก็จะทำให้รู้สึกสดชื่นมากเลยค่ะ ประโยชน์ของข้าวหมาก 1. มีจุลินทรีย์ที่ดีและมีประโยชน์ เรียกว่า โพรไบโอติกส์ (Probiotics) ซึ่งมีส่วนช่วยในการย่อยอาหารอีกด้วย 2. มีส่วนช่วยในเรื่องของการขับถ่าย 3. ส่งเสริมการเจริญเติบโตสำหรับเด็ก ๆ หากไม่อยากให้ภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทยแต่โบราณนี้หายไป เราก็ควรที่จะช่วยอนุรักษ์ไม่ให้เลือนหายไปตามกาลเวลา ทิ้งไว้ให้เหลือเพียงแค่ความทรงจำนะคะ ภาพปกและภาพประกอบทั้งหมดโดย hippogribb