หากให้ทุก ๆ ท่านนึกถึงอาหารเหนือคนละ 1 เมนู นึกถึงเมนูอะไรกันคะ? คำตอบของหลาย ๆ ท่านก็คงจะเป็นเมนูน้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกอ่อง แคบหมู แกงแค แกงฮังเล แกงโฮ๊ะ ขนมจีนน้ำเงี้ยว ข้าวซอย ใช่ไหมคะ แต่เมนูอาหารพื้นเมืองที่ผู้เขียนนำมาเสนอนี้ หากไม่ใช่คนเหนือ หลาย ๆ คนอาจจะไม่คุ้นหู หรือไม่รู้จัก เมนูที่ผู้เขียนขอแนะนำก็คือ "ข้าวกั๊นจิ้น" หรือ "ข้าวเงี้ยว" ค่ะ เดิมผู้เขียนไม่ใช่คนเหนือโดยกำเนิดค่ะ ผู้เขียนรู้จัก "ข้าวกั๊นจิ้น" หรือ "ข้าวเงี้ยว" เมื่อต้องมาใช้ชีวิตอยู่ที่จังหวัดเชียงราย แรก ๆ ผู้เขียนสับสนกับชื่อเมนูนี้มากค่ะว่ามีชื่อเรียกว่าอะไรกันแน่ "ข้าวกั๊นจิ้น" หรือ "ข้าวเงี้ยว" สรุปก็คือเรียกได้ทั้งสองชื่อค่ะ แต่ผู้เขียนคุ้นเคยกับชื่อ "ข้าวกั๊นจิ้น" มากกว่าผู้เขียนจึงขอใช้ชื่อนี้แทนนะคะ ข้าวกั๊นจิ้นเป็นอาหารของชาวไทใหญ่หรือเงี้ยว (คือที่มาของชื่อข้าวเงี้ยวนั่นเองค่ะ) ปกติทางภาคเหนือจะทานข้าวนึ่ง (ข้าวเหนียว) เพราะอาหารเหนือส่วนใหญ่จะมีลักษณะข้นหรือขลุกขลิก เหมาะที่จะจิ้มกับข้าวเหนียวมากกว่าข้าวเจ้า (ข้าวสวย) แต่ข้าวกั๊นจิ้นนี้จะทำจากข้าวเจ้าค่ะ ครั้งแรกที่ผู้เขียนเห็นข้าวกั๊นจิ้น รู้สึกแปลกตาและคิดว่าคงจะไม่มีรสชาติอะไร ทานแล้วคงจะจืด ๆ ไม่อร่อย และผู้เขียนไม่ทานเครื่องในสัตว์จึงเป็นอาหารที่ไม่น่าสนใจและไม่น่าทานสำหรับผู้เขียนในตอนแรก ข้าวกั๊นจิ้น มีความหมายดังนี้ค่ะ "กั๊น" เป็นคำเมืองแปลว่า "คั้น บีบหรือนวด" ส่วน "จิ้น" แปลว่า "เนื้อหมู" ค่ะ ข้าวกั๊นจิ้นถือว่าเป็นอาหารที่มีเอกลักษณ์ของชาวไทยใหญ่และชาวลานนา ที่เราเห็นสีของข้าวกั๊นจิ้นมีสีแดงอมน้ำตาล เพราะจะเอาเลือดหมูไปคั้นกับตะไคร้แล้วจึงนำเลือดที่ได้และหมูสับมาคลุกกับข้าวสวยแล้วจึงนวดให้เข้ากัน ปรุงรสด้วยเกลือและ ซีอิ้ว นำไปห่อด้วยใบตองรูปสามเหลี่ยมมัดด้วยตอก ไม้กลัด หรือยางวงจากนั้นนำไปนึ่งจนสุก ออกมาก็จะมีรูปร่างหน้าตาอย่างที่เห็นค่ะ ข้าวกั๊นจิ้นมักจะขายอยู่ในร้านขนมเส้น (ขนมจีน) เป็นส่วนใหญ่ บางคนนิยมทาน ข้าวกั๊นจิ้นควบคู่กับขนมจีนน้ำเงี้ยวค่ะ ก่อนทานข้าวกั๊นจิ้น หลังจากแกะห่อออกมาแล้วผู้เขียนจะโรยกระเทียมเจียวลงไป ทำให้มีกลิ่นหอมน่าทานมากยิ่งขึ้นค่ะ ทานคู่กับเครื่องเคียงอย่างแคบหมู พริกแห้งคั่ว มะนาว และผักต่าง ๆ อย่างเช่นแตงกวา หอมแดงซอย ผักชี และต้นหอม ส่วนรสชาติของข้าวกั๊นจิ้นนั้น สำหรับคนที่ไม่ชอบทานเครื่องในสัตว์แบบผู้เขียน กลัวจะเหม็นคาวเลือด ผู้เขียนบอกได้เลยค่ะว่าข้าวกั๊นจิ้นนี้นึ่งจนสุกไม่มีกลิ่นคาวของเลือดอย่างแน่นอนค่ะ ผู้เขียนชอบทานข้าวกั๊นจิ้นโรยกระเทียม ทานคู่กับแคบหมูกรอบ ๆ และแตงกวาอร่อยมากเลยค่ะ รสชาติทานง่ายสามารถทานได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ราคาก็ไม่แพงห่อละ 15 - 20 บาทเท่านั้นค่ะ ข้าวกั๊นจิ้น 1 ห่อก็ทานได้อิ่มเลยล่ะค่ะ (แต่ผู้เขียนทานจุต้องทาน 2 ห่อ) นอกจากความอิ่มอร่อยแล้วยังได้รับคุณค่าทางโภชนาการแบบครบถ้วนด้วยค่ะ ข้าวกั๊นจิ้นเป็นอาหารเหนือที่หาทานได้ค่อนข้างยาก ใครได้ทานต้องติดใจ หากมีโอกาสมาเที่ยวภาคเหนืออย่าลืมลิ้มลองความอร่อยของ "ข้าวกั๊นจิ้น" กันนะคะ ข้าวกั๊นจิ้นลำแต้ ๆ เจ้า เครดิตภาพ : ภาพถ่ายโดยผู้เขียน