ข้าวเหนียว...ทำไมกินแล้วง่วงนอน ? ข้าวเหนียว เมนูข้าวยอดนิยมสำหรับชาวภาคเหนือและอีสานที่ขาดไม่ได้ในสำรับอาหารจานพื้นบ้าน รวมถึงเป็นเมนูข้าวยอดนิยมที่สามารถนำมาดัดแปลงเพื่อรับประทานคู่กับอาหารคาวหวานได้หลากหลายเมนูจนเป็นที่ถูกปากถูกใจของคนไทยแทบทุกคน แม้ข้าวเหนียวจะเป็นอาหารที่ทั้งอิ่มท้องและให้พลังงานอย่างเต็มเปี่ยม แต่ side effect ของข้าวชนิดนี้ที่หลาย ๆ คนเห็นพ้องร่วมกันก็คืออาการ ‘ง่วงนอน’ หลังรับประทานนั่นเอง ทำไม รับประทานข้าวเหนียวแล้วจึงรู้สึกง่วงนอน ? อาการเหล่านี้มีที่มาที่ไปอย่างชัดเจน รับรองว่าหลาย ๆ คนไม่ได้คิดไปเองอย่างแน่นอนเลยทีเดียว! ขอบคุณภาพ : Matthew Lakeland on Unsplash เข้าถึงจาก https://unsplash.com/photos/b-AYmZeowJQ เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ‘ข้าว’ เป็นแหล่งของคาร์โบไฮเดรตที่สำคัญขนาดใหญ่ เมื่อผ่านกระบวนการย่อยสลายและดูดซึมภายในร่างกาย จะทำให้ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงขึ้น กระตุ้นให้ร่างกายหลั่งอินซูลิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนสำคัญในกระบวนการเมทาบอลิซึมของคาร์โบไฮเดรต นำน้ำตาลกลูโคสที่ได้จากการย่อยสลายคาร์โบไฮเดรตไปดูดซึมและสร้างพลังงานให้กับอวัยวะหรือเซลล์ต่าง ๆ ภายในร่างกาย รวมถึงดูดซึมกรดอะมิโนกลุ่มที่เรียกว่า Large Neutral Amino Acids (LNAA) ให้ลดลง ซึ่งกรดอะมิโนกลุ่มนี้เมื่อมีการสะสมน้อยลงในร่างกาย จะส่งผลให้กรดอะมิโนอีกชนิดหนึ่งชื่อว่า tryptophan ที่ได้จากกลุ่มอาหารประเภทโปรตีนยังคงมีปริมาณเท่าเดิม tryptophan นั้น หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า สารหลับสบาย มีฤทธิ์ช่วยในการฟื้นฟูสารเคมีในสมอง และความผิดปรกติของอารมณ์ด้านต่าง ๆ กรดอะมิโนกลุ่ม LNAA เมื่อสะสมในร่างกายต่ำ จะส่งผลให้ กรดอะมิโน tryptophan เคลื่อนที่เข้าสู่สมองได้เร็วขึ้น สมองจะเปลี่ยน tryptophan เป็น serotonin และ melatonin ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีความเกี่ยวข้องกับเรื่องการนอน ทำให้เมื่อเรารับประทานสารอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรต จะส่งผลให้ร่างกายมีอาการง่วงซึมตามมาได้นั่นเอง ขอบคุณภาพ : Broouke ห จาก Pixabay เข้าถึงจาก https://pixabay.com/th/photos/2784858/ ข้าวเหนียวนั้น ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งของสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตขนาดใหญ่ มีค่าดัชชีน้ำตาล Glycemic index (GI) สูงมากกว่าข้าวเจ้า เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะย่อยสลายกลายเป็นน้ำตาลกลูโคสได้อย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ร่างกายต้องรีบหลั่งสารอินซูลินเพื่อดูดซึมน้ำตาลกลูโคสให้มีระดับที่ปรกติภายในร่างกาย และไปสนับสนุนการเคลื่อนตัวของกรดอะมิโน tryptophan ซึ่งออกฤทธิ์ต่อสมองให้เกิดอาการง่วงซึม โดยอธิบายโดยง่ายได้ว่า สารอาหารประเภทแป้งจะไปสนับสนุนการทำงานของ tryptophan ซึ่งมีผลต่อเรื่องของการนอนและความผ่อนคลายมากี่ยวข้องด้วยนั่นเอง การรับประทานข้าวเหนียวแล้วง่วงนั้น นอกจากจะมีเหตุผลในเรื่องของสารอาหารและกระบวนการเมทาบอลิซึมที่ส่งผลต่อสารสื่อประสาทในร่างกายแล้ว ยังมีปัจจัยอื่น ๆ เช่น พบว่ารับประทานข้าวเหนียวในเวลากลางวันมักง่วงนอนกว่าช่วงเวลาอื่น ๆ ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับ Circadian timing system หรือ Circadian rhyme คือจังหวะการหลับ-ตื่น ในหนึ่งวันของเรา ซึ่งหนึ่งในช่วงเวลาที่ร่างกายต้องการพักผ่อนคือช่วงเวลาระหว่าง 2-4 PM นั่นเอง เมื่อรับประทานข้าวเหนียวไปก่อนหน้าจึงยิ่งทำให้เราแทบจะลืมตาไม่ขึ้นกันเลยทีเดียว ขอบคุณภาพ : Free-Photos จาก Pixabay เข้าถึงจาก https://pixabay.com/th/photos/828850/ หากไม่อยากรู้สึกง่วงนอนในช่วงเวลาสำคัญอย่างช่วงเวลาของการเรียนและการทำงาน หลักการรับประทานอาหารแบบคนลดน้ำหนักนั้นสามารถนำมาปรับประยุกต์ใช้ได้เช่นกัน นั่นคือการลดคาร์โบไฮเดรตในมื้ออาหาร หากชอบรับประทานข้าวเหนียวให้ลดปริมาณข้าวเหนียวลงพอประมาณ หันมาเพิ่มสารอาหารประเภทโปรตีนที่มีประโยชน์ ช่วยเพิ่ม tryptophan เข้าสู่ร่างกายให้มีความสมดุลกับ กรดอะมิโนกลุ่ม LNAA จะช่วยทำให้ tryptophan เดินทางสู่สมองช้าลง ลดอาการง่วงซึมระหว่างวัน ที่สำคัญอย่าลืมพักผ่อนให้เป็นเวลา เพื่อให้สารสื่อประสาทภายในร่างกายและสารอาหารใหม่ในแต่ละวันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและตรงต่อเวลา ไม่รบกวนช่วงเวลาของนาฬิกาชีวิตของร่างกายและการทำกิจวัตรประจำวันได้นั่นเอง ภาพปก : vinita beever จาก Pixabay เข้าถึงจาก https://pixabay.com/th/photos/2208517/