คึ - ฉื่ย หรือ ไร่หมุนเวียน ภาษากะเหรี่ยงปวาเกอญอ เพาะปลูกข้าว พืชผัก ตามดินธรรมชาติ ไม่อาศัยปุ๋ย ยา ไม่ต้องมีเครื่องจักรในฤดูเก็บเกี่ยว ชาวบ้านจะช่วยกันเอง ตีข้าวเอง แบกข้าวกลับบ้านเอง พืช ผัก ก็เช่นกัน ปลูกเอง กินเอง แถมพืชผักในไร่บางชนิดที่นำมาปลูกสามารถเก็บกินได้ตลอดการฤดูการเก็บเกี่ยวเลย ( ไร่หมุนเวียน เป็นการทำเกษตรกรรมที่ชุมชนต้องพึ่งตนเอง เพราะการผลิตข้าว หรือพืชผัก ต่าง ๆ ล้วนเป็นการใช้ชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง มีความหลากหลยทางชีวภาพสูง ปลอดสารพิษแน่นอน ) ผู้เขียนมีโอกาศได้ไปไร่ของตนเอง ตั้งอยู่ที่บ้านแม่กองคา หมู่ 10 ต.แม่ยวม อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน ในช่วงเดือน ธันวาคม ที่ผ่านมารู้ไหม ? มีพืชผักให้เก็บมากินเพียบเลย วันนี้ผู้เขียนจะพาผู้อ่านที่น่ารักทุกท่านไปเยี่ยมชมไร่บนดอยกันว่าตั้งแต่ต้นเดือนพฤศจิกายน - มกราคม ของทุก ๆ ปี มีพืชผักอะไรที่สามารถนำมาประกอบเมนูอาหารเด็ด ๆ พร้อมแล้วไปชมผ่านบทความนี้กันเลยค่ะ 1. แตงกวาดอย ( ดี ) ภาษากะเหรี่ยง เริ่มหว่านเมล็ดแตงกวาพร้อมปลูกข้าว การเจริญเติบโตเลื้อยตามดินไปตามธรรมชาติ ( ไม่ใช้ปุ๋ยใด ๆ ทั้งสิ้น มีแต่ปุ๋ยธรรมชาติ ) เริ่มเก็บกินลูกแตงกวาได้ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ลักษณะ : เป็นแตงกวาที่มีลูกขนาดใหญ่ เนื้อจะเหนียวและหวาน แตกต่างจากแตงกวาที่ปลูกในแปลงผักทั่วไป ถ้าลูกมันแก่สีเปลือกแตงจะเป็นเหลืองออกส้ม ๆ เปลือกค่อนข้างเหนียวมาก ประกอบอาหาร : ส่วนใหญ่ชาวบ้านกะเหรี่ยงมักจะนำมาแกงใส่ปูดอย( ปูในห้วยในป่า ) แกงใส่หนูตากแห้ง ( หนูป่าตัวใหญ่ขนเยอะ คล้ายกระรอก ) ยำใส่ผักอีหลืน หรือมะแขว่น คล้ายกับเมนูตำแตงใส่ปูปลาร้า เป็นไงบ้างคะคุ้นเคยกับเมนูไหนกันบ้างเอ่ย 2. ถั่วพู ( บอบะเปอหวิ ) ภาษากะเหรี่ยง เริ่มปลูกเมล็ดถั่วพูหลังปลูกข้าวส่วนใหญ่จะปลูกตามต้นไม้ที่โดนโค่นทิ้งนอนกลางไร่ เพราะสามารถให้ต้นถั่วเลื้อยตามต้นไม้ได้ไม่ต้องเป็นวุ่นวายหาไม้มาปักเลย ลักษณะ : เป็นไม้เลื้อยเก็บกินผลได้นาน มีรสชาติที่หวาน พอผลแก่ให้นำมาต้มสุก แล้วแกะเมล็ดมาแกงใส่ผักให้กับเมนูอื่น ๆ ได้ ประกอบอาหาร : ส่วนมากจะนำมาต้มจิ้มกับน้ำพริกปูดอย น้ำพริกส้ม และเมนูน้ำพริก อื่น ๆ อีกหลากหลายเมนู หรือนำมาผัดใส่เกลือกับน้ำมันกิน 3. ผักอีหลืน ( ห่อวอ ) ภาษากะเหรี่ยง หว่านเมล็ดพร้อมข้าวเช่นกัน ลักษณะ : เป็นผักที่มีกลิ่มหอมและฉุนเป็นเอกลักษณ์ ใบเป็นสีม่วงมีปลายที่แหลม ถ้าแก่จะมีดอกสีม่วงอ่อนข้างในดอกมีเมล็ดสามารถนำดอกไปตากแห้งเพาะเป็นเมล็ดไว้ปลูก ประกอบอาหาร : สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายเมนูได้แก่ เมนูน้ำพริกตำใส่หอมแดง หรือใส่ในแกงแตง แกงฟักทอง หรือแกงหน่อไม้ ( เพิ่มรสชาติอาหารให้มีกลิ่มหอมชวนทานมาก ๆ ค่ะ ) แนะนำ ช่วงฤดูเก็บเกี่ยวนี้สิ่งที่ทำให้สบายกาย สบายใจ คือธรรมชาติในลำห้วยน้ำจะใสมากตัดกระบอกไม้ไผ่มาทำเป็นแก้วตักดื่มน้ำในลำห้วยได้สบาย ( น้ำในห้วยเป็นน้ำธรรมชาติแหล่งต้นน้ำจะมาจากน้ำที่ออกมาจากตามซอกหิน ไม่ต้องกลัวว่าจะสกปรก ) และช่วงเดือน พฤศจิกายน - กุมภาพันธ์ เป็นช่วงหน้าหนาวพอดี ชาวบ้านมักจะเอากาต้มน้ำไปไร่ ( ไปนอนค้างคืน เหมือนบ้านหลังที่สอง ) ต้มน้ำชา หรือเผามัน เผาเผือกกิน " อยู่ดี กินดี อาหารปลอดสารพิษ ไร้มลพิษทางอากาศ " ทุกภาพถ่ายโดย ผู้เขียน