เคยกินไหม จาวมะพร้าว ภาษาถิ่นนราธิวาส เรียกมันว่า “พวมพร้าว” เมื่อครั้งผู้เขียนเป็นเด็ก มีไม่กี่อย่างหรอกที่แย่งกับน้อง จาวมะพร้าวเป็นหนึ่งในนั้น เพราะไม่ใช่มีอยู่ทุกลูก มะพร้าวอ่อนหมดสิทธิ์ ไม่มีจาวให้เห็น จะปรากฏให้นำมากินก็แค่ในมะพร้าวแก่ ที่พร้อมจะงอกหน่อยอดอ่อนเท่านั้น ซึ่งก็คือมะพร้าวผลที่เขาจะมาเอาคั้นเป็นน้ำกะทินั่น แหละ ฉะนั้นหากรู้ว่าแม่จะแกงกะทิ ผมกับน้องจะตั้งหน้าตั้งตารอจาวมะพร้าวกันเลยทีเดียว แต่ก็อย่างว่า จาวมะพร้าวมันมีขนาดใหญ่ อย่างไรซะแม่ก็จับมาผ่าครึ่งแบ่งกันอยู่ดี ถึงกระนั้นก็เถอะ ขอให้ได้แย่งกันก่อนเป็นได้สนุก บางคราวโดนฟาดความสนุกกลายเป็นทุกข์ก็มี ภาพโดยผู้เขียน เนื้อสัมผัสของจาวมะพร้าวแบ่งเป็นสองชั้น ชั้นนอกกรุบๆ กรอบๆ ด้านในจะร่วนนุ่ม ถ้าแก่จัดจะมีขนาดใหญ่ เนื้อร่วนมาก มีน้ำเยอะ ไม่ค่อยอร่อยเท่าจาวเล็กๆ ที่รสออกมัน หวานหอมกว่า ทุกวันนี้แม้เป็นผู้ใหญ่แล้ว แต่ทุกครั้งที่พบจาวมะพร้าวผมเป็นต้องรีบคว้ามาใส่ปากเสมอ ต้องยอมรับตรงๆ ว่า นอกจากความอร่อยแล้ว ยังคล้ายได้ฟื้นอดีต และกินความทรงจำวัยเยาว์ที่สามารถมีความสุขกับอะไรง่ายๆ ได้ กลายเป็นรสที่ยากจะหาเชฟไหนมาปรุงให้ได้ ภาพโดยผู้เขียน ปัจจุบันร้านอาหารช่างสร้างสรรค์ นำจาวมะพร้าวมาแปรรูปเป็นอาหารหลายเมนู อาทิ แกงเขียวหวานไก่ใส่จาวมะพร้าว ผัดฉ่า ยำวุ้นเส้นจาวมะพร้าว ผัดไทยกุ้งสดใส่จาวมะพร้าว มัสมั่นจาวมะพร้าว ส้มตำจาวมะพร้าว เป็นต้น นั่นเพราะงานวิจัยระบุว่า จาวมะพร้าวช่วยลดคอเลสเตอรอลได้ เป็นอาหารเพื่อสุขภาพ จาวมะพร้าว จริงแล้ว คือ ส่วนที่จะงอกออกมาเป็นต้นมะพร้าวต่อไป ส่วนเนื้อมะพร้าวและน้ำ คือ อาหารของจาวอีกที ภาษาทางพฤกษศาสตร์เรียกว่า เป็นส่วนสเปิร์ม นอกจากนี้จาวมะพร้าวยังอุดมไปด้วยฮอร์โมนออกซิน ฉะนั้นหากนำจาวไปคั้นแล้วนำไปรดน้ำต้นไม้ จะช่วยให้ต้นไม้เจริญงอกงามดี จาวมะพร้าว ผู้เขียนเชื่อว่า ผู้อ่านที่มีอายุ 30 ขึ้นไป ย่อมเคยกิน เด็กรุ่นใหม่อาจจะไม่ค่อยได้ลิ้มรสแล้ว เพราะแต่ละบ้านส่วนมากใช้น้ำกะทิกล่อง หรือไม่ก็ซื้อแบบคั้นเสร็จมาเรียบร้อย ฉะนั้นหากมีโอกาสลองชิมดูครับ อาจจะชอบก็ได้ ภาพโดยผู้เขียน บางพื้นที่มีความเชื่อว่า เด็กไม่ควรกินจาวมะพร้าว แต่ไม่ทราบด้วยเหตุผลทำไมไม่ควรกิน หากให้เดาง่ายๆ อาจเพราะอร่อยจนผู้ใหญ่ออกอุบายลวงไว้เพื่อเก็บไว้กินเอง แต่ผมว่าต้องมีส่วนของโฮโมนการเติบโตที่อยู่ในจาวมะพร้าวด้วยนั่นแหละที่ผู้ใหญ่ห้าม แต่หากถามว่า รู้สึกเห็นใจเด็กๆ ชุมชนนั้นไหมที่ถูกห้าม ตอบทันทีเลยว่า ‘ไม่’ เพราะใครๆ ก็รู้กันทั้งนั้น สำหรับเด็กยิ่งห้ามเหมือนยิ่งยุ