เมื่อพูดถึง ปูนา สัตว์ที่อาศัยอยู่ในน้ำจืด หาได้ทั่วไปตามท้องทุ่งนา ที่มีการปลูกข้าว ทำนาข้าว โดยเป็นสัตว์ ที่มีรูปร่างลักษณะเป็นกระดอง มีกล้าม 1 คู่ และ ขาเดินจำนวน 4 คู่ ปูนามักจะวางไข่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ถึง เดือนกรกฎาคม โดย 1 ปีจะวางไข่เพียง 1 ครั้งเท่านั้น ซึ่งจะทำการขุดดินอยู่บนคันนาหรือใกล้คูคลองต่าง ๆ โดยจะลอกคราบประมาณ 13 ถึง 15 ครั้ง และใช้เวลาประมาณ 7-8 เดือน ในการเจริญเติบโตเต็มที่ วันนี้ผู้เขียนจะมาแนะนำเมนูอาหารที่มีปูนาเป็นวัตถุดิบหลักอาหารพื้นบ้าน ที่มีคุณค่าทางโภชนาการ น้ำปู การนำปูนาสด ล้างให้สะอาด จากนั้นแกะกระดองออกนำมาตำกับใบตะไคร้ให้ละเอียด ต่อด้วยนำไปกรองเอาส่วนน้ำมาเคี่ยวในกระทะ ใช้ไฟอ่อน จนน้ำปูมีความเข้มข้นเหนียว และ เป็นสีดำ ปรุงรสด้วยเกลือ และน้ำมะกรูด น้ำปูแท้ ทดสอบด้วยการนำไปหยดลงบนใบมะม่วงน้ำปู จะเหนียวติดใบมะม่วง น้ำพริกน้ำปู เมนูนี้เริ่มต้นจากการนำพริกชี้ฟ้าและกระเทียมย่างไฟ แกะเอาส่วนเปลือกออกถูกรวมกับตะไคร้ปรุงรส น้ำปลาเพียงเท่านี้ก็จะได้น้ำพริกน้ำปูทานกับผักลวกข้าวเหนียวร้อน ๆ ยําหน่อไม้ใส่น้ําปู เมนูนี้ทั้งภาคเหนือ และ ภาคอีสาน มีความคล้ายกันการนำหน่อไม้ต้ม มาขูดให้เป็นเส้นจากนั้นใส่พริกชี้ฟ้าย่างโขลกให้ละเอียด นำมายำกับหน่อไม้ ใส่น้ำปลาร้า น้ำปู โรยด้วยใบขมิ้น และ หอมแดง มอกปู อาหารพื้นเมือง อาหารพื้นบ้านของภาคเหนือการนำปูนา แกะเอากระดอง และ ขาออก จากนั้นสับให้ละเอียด นำมาแกงกับผักพื้นบ้าน จะได้แกงที่มีน้ำเข้มข้น และ กลิ่นหอมของปูนา ปูอ่อง การนำเนื้อปูนา มาสับให้ละเอียด ผสมกับไข่ไก่ ปรุงรสด้วยผงปรุงรสและซีอิ๊วขาว คลุกเคล้าให้เข้ากัน จากนั้นตักใส่กระดองของปูย่างไฟประมาณ 15-20 นาทีก็จะได้ปูอ่องที่ทานกับข้าวเหนียวร้อน ๆ อร่อยมาก ๆ ปูนาทอด การนำปูนา ตัวไม่ใหญ่มาก มาล้างให้สะอาด ชุปกับแป้งสำเร็จรูป ทอดให้มีสีเหลืองกรอบ เมนูนี้สามารถทำเป็นกับแกล้ม หรือ เมนูทานเล่นได้เป็นอย่างดี ส้มตำปูนา เมื่อได้ปูนามาสด ๆ ล้างให้สะอาด แกะกระดองออก จากนั้นนำมาทานกับส้มตำ อร่อยไปอีกแบบนึง หากท่านที่ไม่ชอบทานดิบ ก็สามารถนำไปนึ่ง หรือ นำไปดองเกลือได้ อ่อมปูนา เมนูนี้เป็นเมนูอาหารพื้นบ้าน ที่นำเอาปูนากุ้งปลาเล็ก แกงกับพริกแกงของสูตรทางเหนือ คือ นำพริกชี้ฟ้า , กระเทียม , ตะไคร้ , ขมิ้น , ใบมะกรูด โขลกรวมกันให้ละเอียด ตั้งไฟให้ร้อน เพียงเท่านี้ก็สามารถนำปูนา กุ้งปลาเล็ก ใส่ลงไปโรยด้วยผักชีลาว เพียงเท่านี้ก็จะได้แกงอ่อมปูนาที่อร่อย ทานกับข้าวเหนียวร้อน ๆ นับได้ว่าปูนาเป็นสัตว์น้ำจืดที่อาศัยอยู่ในท้องทุ่งนาเป็นอาหารของมนุษย์มีประโยชน์ มีแคลเซียมสูง ช่วยในการล้างสารพิษ มีส่วนช่วยในการรักษาโรคอัมพฤกษ์อัมพาต และ ที่สำคัญยังเป็นยาอายุวัฒนะอีกด้วย หมายเหตุ ผู้เขียนเป็นผู้ถ่ายรูปเองทั้งหมด
