ไม่รู้ว่าข้าวที่หุงด้วยเตาถ่านอร่อย จนได้กลับมากินอีกครั้ง ต้องขอเล่าก่อนว่า ชุมชนที่ผู้เขียนอาศัยอยู่เป็นชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์เขมรในจังหวัดสุรินทร์ จึงมีวัฒนธรรมเก่า ๆ อยู่เป็นจำนวนมาก หลาย 10 ปีก่อนนี้ยังคงมีวัฒนธรรมเหล่านี้หลงเหลืออยู่ แต่ทุกวันนี้หลาย ๆ วัฒนธรรมเริ่มสูญหายไปจากการกลืนกินของยุคเวลา หนึ่งในนั้นคือวัฒนธรรมการหุงข้าวด้วยเตาฟืนหรือเตาถ่าน เนื่องด้วยมีนวัตกรรมการหุงข้าวแบบใหม่เกิดขึ้น ทั้งยังสะดวกสบาย และรวดเร็วกว่า ทำให้วัฒนธรรมการหุงข้าวแบบดังเดิมนี้ค่อย ๆ จางหายไปจากสังคม ผู้เขียนจะไม่รู้เลยว่าข้าวที่หุงด้วยเตาถ่านและข้าวที่หุงด้วยหม้อไฟฟ้ามีความแตกต่างกัน จนกระทั่งได้กลับบ้านมากินข้าวที่หุงด้วยเตาถ่านอีกครั้ง จึงพบว่ามันมีรสชาติหอมอร่อยกว่าหม้อหุงข้าวไฟฟ้ามาก ผู้เขียนจึงอยากจะนำวิธีหุงข้าวด้วยเตาถ่านนี้มาแชร์ให้ใครหลาย ๆ คนที่เคยกินข้าวด้วยการหุงวิธีนี้ให้ได้หวนนึกถึงอดีตกับวิถีชีวิตบ้าน ๆ และเผยแพร่ให้คนอื่น ๆ ได้รู้จักวิธีการหุงข้าวแบบนี้ด้วย อุปกรณ์ในการหุงข้าวด้วยเตาถ่าน 1. ข้าวสาร 2. หม้อ 3. ไม้ขัดหม้อ 4. เตาถ่าน 5. ถ่านหรือฟืน ขั้นตอนการหุง 1. จุดไฟรอจนไฟติด หลังจากนั้นเอาน้ำใส่หม้อลงไปตั้งไฟ (เพื่อป้องกันไม่ให้หม้อดำ หากมีกระทะเจอะรูให้นำไปรองก่อนตั้งหม้อด้วย 2. เมื่อน้ำเดือดให้นำข้าวสารใส่น้ำสะอาดเพื่อล้างเศษต่าง ๆ ที่อยู่ในข้าว แล้วนำใส่หม้อ 3. รีบใช้ไม้ขัดหม้อหรือทัพพีคนเพื่อไม่ให้ข้าวด้านล่างติดก้นหม้อ และใช้ไฟปานกลางเพื่อควบคุมระดับความร้อน ป้องกันข้าวไหม้ 4. รอสักพักให้ข้าวขึ้นหม้อ วิธีสังเกตคือข้าวจะมีสีขุ่นขึ้น หากดูด้วยตาเปล่าไม่ออก ให้ตักข้าวเล็กน้อยมากัดดู ข้าวจะนุ่มขึ้นเป็นอันใช้ได้ 5. เทน้ำในหม้อออกจนน้ำไม่หยดออกมาแล้ว 6. เตรียมไฟโดยคีบไฟออกใช้ไฟอ่อนในหารทำให้ข้าวสุก หากไฟมอดดับแล้วข้าวยังไม่สุกให้เติมไฟลงไปเล็กน้อย หากสุกแล้วยกออกจากเตาตักรับประทานได้เลย ขั้นตอนอาจจดูยุ่งยาก แต่รับรองเลยว่าเมื่อข้าวสุกแล้วหอมอร่อยอย่าบอกใคร จะรู้สึกได้ถึงรสชาติของน้ำนมข้าว ข้าวจะเหนียวหุงขึ้นหม้อ เม็ดเต็มนุ่มอร่อย ใครยังไม่เคยกินข้าวด้วยการหุงวิธีนี้ลองดูนะ หรือใครเคยกินแล้วก็ลองกลับไปกินอีกครั้งจะได้รู้ว่ามันอร่อยขึ้นมากจริง ๆ และหากมีโอกาสก็เผยแพร่วิธีการหุงข้าวแบบนี้ให้คงอยู่คู่กับสังคมไทต่อไป ถึงแม้จะไม่ได้หุง แต่ได้รู้วิธีหุงก็ยังดี ภาพประกอบบทความโดย PANGKHAM